In de steeds verdere escalerende koude oorlog tussen Twitterbaas Elon Musk en de Europese Unie, doet de omstreden multimiljardair de volgende zet.
Relatie overheden met vrijheid van meningsuiting moeizaam
Overheden hebben vaak nogal wat moeite met vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van informatie. Bij autocratische regimes als die van Rusland en China, waar er jarenlange gevangenisstraffen volgen als je dingen publiceert die in strijd zijn met het overheidsstandpunt, is dat natuurlijk overduidelijk.
Maar in veel mildere vorm kan ook bij regeringen die zichzelf graag presenteren als hoeder van de democratie, zoals de Nederlandse, kan de behoefte aan controle en censuur nog wel eens behoorlijk opspelen. Bijvoorbeeld, door WOO-verzoeken naar politiek gevoelige informatie onwettig eindeloos te traineren.
Twitter mikpunt van overheidskritiek
Brandpunt van deze controverse is op dit moment Twitter. Dit is na de overname door Elon Musk een vrijplaats voor de vrijheid van meningsuiting geworden (vinden veel mensen, waaronder ikzelf), dan wel een rioolput van nepnieuws, beledigingen en bedreigingen (vinden meer gezagsgetrouwe mensen, en vooral politici en overheden).
Op dit moment is het beleid van Twitter, om zich alleen aan de lokale wetten voor de vrijheid van meningsuiting in een land te houden. Deze zijn meestal minder stringent dan de ‘vrijwillige’ moderatie waaraan Twitter en andere bedrijven de afgelopen jaren, in samenwerking met de politiek, meewerkten.
Daar zijn Europese politici niet heel blij mee, en zowel Eurocommissaris Thierry Breton als de Franse minister hebben al gedreigd Twitter te beboeten en desnoods uit de Europese Unie te verbannen als het bedrijf niet actiever modereert dan nu. Musk heeft weinig zin in meer moderatie, om twee redenen.
Naast de principiële reden dat hij kiest voor verregaande vrijheid van meningsuiting, is dat een financieel praktische. Modereren is duur, in zijn ogen zonde van het geld en levert niks op. De meer dan tachtig procent Twittermedewerkers die van Musk hun congé kregen, en meer dan een miljard per jaar aan loon opsnoepten, hielden zich voornamelijk bezig met modereren en maakten Twitter een wat saai, stoffig platform.
Alle censuurverzoeken openbaar
In een tot op heden in de techwereld unieke stap heeft Musk daarom besloten om alle verzoeken tot moderatie en censuur online te zetten, meldt de Oostenrijkse krant Exxpress.
Een slimme actie vanuit het standpunt van liefhebbers van de vrijheid van meningsuiting, om de volgende redenen. Het is zeer interessant om te weten te komen wat voor informatie overheden precies onder de pet willen houden. Vaak gaat het dan om politiek gevoelige informatie. Ook wordt deze informatie zo veel gemakkelijker te vinden.
De tweede reden is dat de informatie nog steeds online blijft staan, maar alleen een geoblock krijgt. Vanuit Turkse IP-adressen is het Twitteraccount van oppositiepolitici niet meer bereikbaar, vanaf buiten Turkije nog wel. Dit zal Turken en anderen die onder censuur uit willen komen, stimuleren om een VPN te nemen. Waarmee de greep van de overheid op de informatiestroom nog verder wordt verminderd.
De toekomst van moderatie
Geen enkele vrijheid is absoluut, dus ook de vrijheid van meningsuiting niet. Zo is bijvoorbeeld de mening dat minister X of publiek figuur Y wegens beleid of standpunten met hooivorken moet worden lek geprikt, opruiing en daarmee strafbaar. (Bijna) iedereen is het er ook wel over eens dat het geen goed idee is om een doe het zelf handleiding voor een atoombom online te zetten.
Maar waar stel je de grens? Musk laat dit aan de landelijke overheden over, en anders de (op het gebied van de vrijheid van meningsuiting vrij ruime) Amerikaanse wet. X Corp, waarvan Twitter deel uitmaakt, is immers een Amerikaans bedrijf. Een ander zal deze grenzen weer anders leggen. Zo is de moderatie op Facebook veel strenger. Omdat internet internationaal is, en geoblocks vrij gemakkelijk te omzeilen zijn met VPN’s, betekent dit dat het land met de meest ruime regels de facto bepaalt wat er toegestaan is of niet.
