Complete guide: 10 tips om je Windows PC sneller te maken

Van het opschonen van je harde schijf tot het upgraden van je hardware; deze guide helpt je bij het sneller laten functioneren van je PC.

In de moderne samenleving waarin we leven, zijn er op een dagelijkse basis weinig dingen irritanter dan een trage computer. Hoewel het voor veel wat oudere mensen een raketwetenschap lijkt, is het weer wat sneller maken van je PC zo gepiept. Je PC of laptop gaat met de onderstaande 10 tips misschien nog wel een jaartje op 2 mee. Zonder verdere poespas zijn dit 10 tips om je Windows PC weer wat sneller te maken, genummerd van gemakkelijk naar zeer ingrijpend.

1. PC schoon? Dat moet gewoon
We trappen deze lijst af met een inkoppertje: houd je PC schoon. Stof wordt gemakkelijk opgezogen door de ventilatoren in je PC en na een tijdje hoopt het zich aardig op. Hierdoor wordt een PC sneller warm en kunnen onderdelen minder goed draaien, bewegen of geleiden. Om al die redenen is het belangrijk om eens in het jaar de binnenkant van je PC goed schoon te maken.

Toevallig hebben we voor deze specifieke bezigheid ook een guide die je hier kunt checken. Waar het op neerkomt is dat je nooit iets moet doen waar je je niet goed bij voelt, dus als je niet zeker weet hoe je je laptop uit elkaar schroeft, laat het dan aan iemand over die er verstand van heeft. Het verwijderen van de casing/PC-kast is daarentegen vaak al een goede eerste stap.

2. Programma’s managen deel 1
Als je PC goed schoon is en hij loopt nog steeds niet zo lekker, dan is de kans groot dat het geen hardware-probleem is. Het verwijderen van programma’s die je niet gebruikt is daarbij een zeer goede oplossing. Klik op Start > Configuratiescherm > Een programma verwijderen. Je krijgt dan een lijst te zien met alle programma’s die op je PC geïnstalleerd staan.

In diezelfde lijst krijg je ook informatie over de grootte van de programma’s en de uitgever van een programma. Gebruik je iets niet (meer)? Weg ermee. Ongebruikte programma’s nemen niet alleen opslagruimte in beslag, maar maken het je PC ook ongewenst moeilijker bij het vinden van dingen en runnen van andere programma’s. Twijfel je over het nut van een programma, check dan altijd even via Google wat het programma precies doet.

Sommige programma’s staan niet aangegeven bij het Configuratiescherm. Je kunt ook altijd in het Taakbeheer (ctrl+alt+del > Taakbeheer) bij de tab processen kijken wat er op het moment aan het draaien is. Zo identificeer je snel welke programma’s veel van je PC vergen.

3. Programma’s managen deel 2
Ook is het slim om de programma’s die je al dan niet regelmatig gebruikt te managen. De meeste applicaties willen namelijk altijd aan staan, dus veelal start een programma zich (eventueel op de achtergrond) op als je je PC aanzet. Dit maakt het opstarten trager en kan de performance van je desk- of laptop beïnvloeden.

Open je Start-menu (linksonder op het Windows-logo) en typ in het balkje ‘msconfig’ in (zonder aanhalingstekens). Ga naar de tab Opstarten. Hier kun je bepalen welke programma’s zichzelf opstarten als je je PC aanzet. Windows-toepassingen moet je in beginsel altijd aan laten staan, maar programma’s zoals Skype, Spotify of Discord hoeven niet per se altijd aan te staan.

4. Virusscanner
Veel kleine problemen kunnen veroorzaakt worden door relatief onschuldige virussen. Als je op je PC al een heleboel ‘huiswerk’ hebt gedownload van sketchy websites, run dan af en toe een virusscanner over je hele systeem. In dit artikel geven we je 3 suggesties voor gratis virusscanners, maar in principe heeft elke virusscanner een systeem-check. Doe dit eens in de paar maanden.

5. Houd alles up-to-date
In het verlengde van een sporadische virusscan, is het bijhouden van al je programma’s ontzettend belangrijk. Niet alleen wil je dat je virusscanner up-to-date is (om de nieuwste virussen te kunnen spotten), maar ook Windows moet hoe dan ook regelmatig bijgewerkt worden. Met iedere update worden nieuwe veiligheidslekken gedicht en worden prestaties verbeterd en geperfectioneerd.

De meeste Windows PC’s installeren automatisch nieuwe updates, maar je kunt ook altijd handmatig checken of alles netjes bijgehouden is. Ga naar Start > Configuratiescherm > Systeem en beveiliging > Windows Update en controleer in dit scherm of er updates zijn.

6. Harde schijf-management deel 1
Een veelvoorkomende bottleneck is de harde schijf. Dit is de plek waar onder andere Windows staat geïnstalleerd, maar waar ook je je ‘huiswerk’-map van 50GB hebt opgeslagen. Als er een boel rotzooi op je harde schijf staat, kost het je PC telkens extra veel moeite om dingen te vinden en efficiënt te draaien.

Als je bijvoorbeeld een half uur moet wachten voordat Windows je documenten heeft doorzocht bij een zoekopdracht, dan is dat een goed teken dat je teveel rotzooi hebt opgeslagen. Verwijder zoveel mogelijk niet essentiële bestanden en zet je vakantiefoto’s van 10 jaar geleden op een externe harde schijf.

7. Harde schijf-management deel 2
In het verlengde van de hierboven vermeldde tip, kun je ook een stapje verder gaan. Je PC slaat namelijk niet altijd even logisch bestanden op, maar zoekt simpelweg naar de eerstvolgende lege plek om bestanden op te slaan. Dit zorgt ervoor dat bestanden nogal eens ‘in stukken’ op je harde schijf kunnen staan, wat het je PC extra moeilijk maakt als hij telkens naar puzzelstukjes moet zoeken op de schijf.

Om dit te verhelpen kun je je harde schijf defragmenteren. Het veiligste is om eerst een back-up van je belangrijke bestanden te maken, voordat je met deze ietwat geavanceerdere tools aan de slag gaat. In beginsel gebeurt er bij het defragmenteren niets anders dan het weer aan elkaar plakken van gefragmenteerde bestanden. Mocht de stroom daarentegen plots uitvallen, dan kan een deel van je bestanden corrupt raken.

Om een harde schijf te defragmenteren kun je externe programma’s gebruiken, maar Windows doet dat zelf al hartstikke goed voor je. Stop alle actieve programma’s en ga naar Computer > rechter muisknop op de gewenste schijf > Eigenschappen > Extra > Nu defragmenteren. Windows zet alle gefragmenteerde bestanden weer netjes bij elkaar wat je een hoop snelheid kan opleveren.

8. Schoon Windows
Langzaam maar zeker komen we bij de meer geavanceerde en ingrijpende tips. Soms is het netjes bijhouden/schoonhouden van je PC namelijk niet genoeg. Zeker als je ‘rig’ al een paar jaar oud is, moet je soms wat ingrijpendere beslissingen nemen om je PC weer als nieuw te laten lopen.

Het opnieuw installeren van Windows doet daarbij wonderen. Na al die (vervelend getimede) updates en honderden gigabytes aan al dan niet netjes verwijderde bestanden is het soms het meest effectief om gewoon opnieuw te beginnen. Dat wil op de eerste plaats zeggen dat je alles kwijtraakt; programma’s, bestanden en instellingen. Maak dus een back-up van alles wat je wilt bewaren voor je verder gaat en zoek je productcode op (op het DVD-hoesje of eventueel op een sticker achter op je PC/laptop).

Om je een beetje tijd te besparen, raad ik deze guide aan als je zeker weet dat je Windows schoon wilt installeren en je een back-up hebt gemaakt en je activatiecode hebt.

9. Schijf formatteren
Een iets minder ingrijpende stap is het formatteren van je harde schijf. Deze stap is alleen handig voor Windows-gebruikers die meerdere schijven hebben (bijvoorbeeld een C-schijf met Windows erop en een D-schijf met bestanden). Door een partitie (individuele virtuele schijf) te formatteren, maak je de schijf helemaal schoon. Dat wil zeggen dat alles eraf wordt gegooid.

Doe dit nooit op de schijf waar Windows op staat, want dan heb je je PC zojuist gesaboteerd. Een partitie formatteren kan dus alleen op schijven waar non-essentiële bestanden op staan. Een bonustip: om je harde schijf in stukken op te delen (partitioneren) kun je ook het beste een schone installatie van Windows uitvoeren waarna je meerdere partities maakt. Bijvoorbeeld C: voor het OS, D: voor games en E: voor bestanden en foto’s.

10. Hardware upgraden
De laatste en meest ingrijpende fix voor je trage PC is het updaten van je hardware. Soms is een onderdeel in je computer gewoon niet meer opgewassen tegen de nieuwste games of programma’s. Voor laptop-gebruikers houdt het hier helaas al snel op, want laptops zijn zo compact en ingewikkeld dat het nauwelijks mogelijk is voor een gemiddelde gebruiker om een laptoponderdeel uit te wisselen.

Voor desktop-gebruikers is dat wat simpeler. Een handige toevoeging aan iedere PC is een Solid State Drive (SSD). Deze nieuwere, snellere harde schijf is ideaal voor het opslaan van Windows en eventueel een zware game. Je PC kan namelijk veel sneller bij bestanden op een SSD, dus wanneer je Windows op deze schijf hebt staan, gaat alles doorgaans sneller (inclusief opstarten). Ook games laden sneller in en reageren beter.

Een andere bottleneck is de hoeveelheid RAM (werkgeheugen). De meeste moederboards ondersteunen een bepaalde maximale hoeveelheid RAM, dus zoek voordat je 128GB aan nieuwe RAM-sticks gaat kopen eerst uit of je moederboard zoveel geheugen ondersteunt. Extra werkgeheugen betekent meer ‘kortetermijngeheugen’ voor je PC.

Tot slot kunnen PC-experts ook altijd een nieuwe processor of grafische kaart inbouwen. Mensen die dat kunnen hebben waarschijnlijk niet veel aan deze guide gehad, want die zijn wat handiger met PC’s dan de meesten. Uiteindelijk zijn de processor en grafische kaart meestal prima opgewassen tegen surfen op Apparata of het kijken van een YouTube-filmpje. Gamers weten daarentegen precies hoe ze een nieuwe videokaart moeten inbouwen.

Ook voor deze laatste tip geldt uiteindelijk: Doe niets waar je je niet zeker bij voelt. Er zijn genoeg fora die je door een van de bovenstaande processen kunnen helpen en weet je niet zeker hoe iets in z’n werk gaat, schakel dan altijd een professional of handige vriend in. Heb jij nog tips? Laat ze hieronder achter en help Windows-gebruikers aan een snellere PC.

Heb je overigens een Mac? Geen zorgen, in deze guide beschrijven we hoe je die kan ‘opvoeren’. Ook geven we je in dit artikel 5 tips voor het sneller maken van een iPad.