Peking is duidelijk niet content om achterover te zitten. Dit terwijl het westen krampachtig de eigen technologische voorsprong probeert te behouden. In de VS Nvidia maken ze zich zorgen over lonkende exportrestricties. In Nederland heeft de overheid zich gebogen over de uitvoer van de chipmachines van ASML. Het lijkt makkelijk zat. Die machines worden hier gemaakt, dus is ze uit de handen van de Chinezen houden makkelijk zat.
Echter is de wereld nauwer verbonden dan ooit tevoren. In Veldhoven mogen ze dan machines maken die men nergens anders kan bouwen, zonder gallium en germanium komt er überhaupt geen chipmachine meer de fabriek uit. En drie keer raden waar 98% van de wereldproductie van gallium, en 68% van het verwerken van germanium plaats vindt.
De chips moeten vloeien, of toch niet?
Uiteraard is het hoofdzakelijk sensatiemakerij wat de term ‘chipoorlog’ het leven in heeft gebracht. De term is populair bij de Amerikaanse media, wat niemand zal verbazen. Nu moet je natuurlijk nooit te hard roepen dat het niet op daadwerkelijk knokken uit zal lopen, het huidige probleem maakt maar weer eens duidelijk hoe geen enkel ontwikkeld land anno 2023 nog echt zelfredzaam is.
China en de VS liggen wel vaker in de clinch op economisch gebied. De huidige perikelen stammen uit oktober van het afgelopen jaar. Toen kwam de Biden administratie met exportrestricties voor geavanceerde chips en de middelen ze te produceren gericht tegen China. Zoals de recente wanhoopsdaden van Russische wapenproducenten laten zien, chips zitten tegenwoordig in werkelijk alles. Smartphones, auto’s, uiteraard computers alsook wapentuig.
Wederzijds wantrouwen zorgt ervoor dat de huidige technologische race er een is die geen van beide partijen durft te verliezen. De VS heeft het afgelopen jaar flink druk gezet op bijvoorbeeld de Nederlandse en Japanse overheid om de rangen te sluiten. Met succes, dus. Dat China ging terug slaan was te verwachten. In april begon Peking met een onderzoek wat leidde tot het uitsluiten van het Amerikaanse bedrijf Micron van bepaalde binnenlandse projecten. Nu komt daar dus de eerder genoemde beperkingen bij.
Waar hebben we het over?
Galium en germanium zijn zogenaamde ‘zeldzame aardelementen’. Het zijn grondstoffen die qua massapercentage weliswaar redelijk veel voorkomend kunnen zijn. Maar de hoeveelheid bruikbare ertsen zijn beperkt en bij de delving moeten vaak bizarre hoeveelheden aarde worden omgespit om voldoende van het spul te vinden. Galium wordt vooral gebruikt bij de productie van halfgeleiders zoals bijvoorbeeld lichtgevende diodes (LED lampjes). Germanium wordt gebruikt bij het maken van optische kabels.
Omdat deze elementen dus intensieve mijnbouw vereisen, worden ze relatief weinig gedolven in de westerse wereld. Vaak worden galium en germanium gewonnen als bijproduct van het delven van aluminium, zink en koper. De enige westerse landen waar zeldzame aardelementen in werkelijk significante hoeveelheden worden gewonnen zijn dus ook landen met een grote mijnbouwindustrie: Australië en de VS.
Troefkaart van Peking
Zzelfs de VS is dus afhankelijk van China waar het gaat om gallium en germanium. De VS is überhaupt een grote importeur van zeldzame aardelementen uit China. Tussen 2018 en 2021 importeerden de VS 74 procent van alle geïmporteerde zeldzame aardelementen uit dat land. De westerse wereld mag dan ver op China voorlopen op het gebied van chipproductie, als China besluit de export van deze elementen flink te knijpen gaat dat grote gevolgen hebben.
Toch is het onwaarschijnlijk dat China uit is op volledige escalatie. Uiteindelijk wil Peking, net als elk clubje kapitalisten, dat de machines gewoon weer gaan draaien. Volgens consultancybureau op het gebied van politiek risico Eurasia Group gaat het hier slechts om een schot voor de boeg. Xi is druk zat met de politieke onrust thuis en zal zich nu niet kunnen focussen op de handelsoorlog als die uit de hand dreigt te lopen.Â
Exportrestricties op deze elementen zullen uiteindelijk ook betekenen dat China minder chips binnen krijgt. De instabiliteit die daar uit voort zal komen kan Xi missen als kiespijn. Eerder lijkt het te gaan om een poging het speelveld gelijk te houden. Wel zo handig voor je bij de onderhandelingstafel aanschuift.
Einde handelsconflict niet in zicht
Ondanks dat de huidige lijntjes wat betreft gallium en germanium hoofdzakelijk via China lopen betekent niet dat dit een onoverkomelijk obstakel is. Landen met een kleinere mijnbouwindustrie produceren zeldzame aardelementen. Beduidend kleinere hoeveelheden van beide elementen worden door de VS geïmporteerd uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Een vergelijkbare hoeveelheid importeren uit een gros landen met een kleinere productie is mogelijk. China daarentegen is gewoonweg niet in staat om ASML en de VS links te laten liggen.
China Daily (link in het Mandarijn) berichtte recentelijk bij monde van een voormalige minister van het land dat er meer exportrestricties op komst zijn. Ondanks dat elke verdere beperking, ongeacht van welke kant het komt, beide landen gaan raken zullen geen van beide zomaar de strijdbijl begraven. Uiteindelijk zullen beide landen vast tot een compromis komen, maar hoe die er uit gaat zien is vooralsnog niet te voorspellen.
