Koken op gas zit in het ‘verdomhoekje’. Bij het koken op gas komen giftige stoffen vrij en zo zijn er nog enkele nadelen. Komt er een einde aan koken op gas?
Opkomst en ondergang van aardgas
Met de ontdekking van aardgas in Slochteren, was het niet meer nodig het giftige fabrieksgas door het gasnet te pompen. Het gasfornuis was niet meer weg te denken uit de Nederlandse keuken. In de hoogtijdagen van het aardgas waren er zelfs gasdrogers, waarmee het wasgoed met behulp van aardgas gedroogd werd.
Nu hebben we gemerkt wat de nadelen zijn van afhankelijkheid van aardgas. Het winnen van aardgas uit de gasbel in Slochteren veroorzaakte veel aardbevingen, en, zoals we afgelopen jaar hebben gemerkt, is het ook niet zo slim om je aardgas uit een land als Rusland te halen. Wat zijn de technische voordelen en nadelen van aardgas?
Voordelen van aardgas
Een gasfornuis heeft als groot voordeel, dat je een enorme hoeveelheid warmte in korte tijd kan produceren. Per pit is dat al gauw 2000-4000 watt. Er is ook geen kookplaat die op hoeft te warmen. De hete vlammen van aardgas spelen direct om de pan. Bijna elke pan is geschikt om op een gasfornuis te gebruiken.
Ook qua energiegebruik is het efficiënter. Ongeveer de helft van de verbrandingswarmte van het aardgas komt in de pan terecht. Als je aardgas gebruikt om stroom mee op te wekken, gaat bijna de helft van alle energie in het aardgas (38-50% verlies) verloren als warmte. Daarna moet je die elektriciteit nog door het stroomnet transporteren (7% verlies) en weer in warmte omzetten. En deze warmte moet nog in de pan terechtkomen (20% verlies). Wat dat betreft is een gasfornuis, met rond de 50-60% verlies, dus net iets efficiënter dan een kookplaat of een inductiekoker.
In een kubieke meter gas zit ongeveer 9,77 kWh aan energie. Per kilowattuur aan energie is gas, met rond de € 0,14 per kilowattuur, op dit moment goedkoper dan elektriciteit, rond de € 0,40 per kilowattuur. Zelfs als je rekening houdt met de lagere efficiëntie van een gasfornuis, is koken op gas goedkoper.
Laatste voordeel van het koken op gas is dat je niet afhankelijk bent van een enkele energiebron. Als de stroom uitvalt kan je nog altijd op gas koken.
Giftige stoffen en gevaar
Maar dat is niet het hele verhaal. Koken op aardgas heeft ook de nodige nadelen. Er komen met het verbranden van aardgas giftige stoffen vrij, waardoor je het raam open moet zetten of de afzuigkap aan moet zetten. Daardoor gaat er veel warmte verloren. Het is ook niet erg gezond. Zo komt er vliegas vrij en schadelijke gassen zoals koolmonoxide.
Aardgas is ook gevaarlijk. Er vallen bijna elk jaar wel doden door een gasexplosie als iemand vergeten is de gaspit uit te zetten. Ook gebeurt het geregeld dat er brand uitbreekt omdat de vlam in de pan slaat.
Wat dat betreft, is het elektrisch kookstel veel veiliger. Ook, omdat moderne elektrische kookstellen zichzelf uitschakelen als de kookplaat te heet wordt. Dan is er nog het milieuvoordeel. Als de stroom waarop je kookt afkomstig is van duurzame energiebronnen, bespaar je veel CO2. Kook je overdag terwijl de zon schijnt en heb je zonnepanelen? Dan kan je gratis koken.
Vormen van elektrisch koken
De allereerste vormen van elektrisch koken bestonden uit een gloeispiraal, waarover de kookplaat was geplaatst. Dit eenvoudige type bestaat nog steeds. Dit werkt als een gloeilamp: stroom wordt rechtstreeks in warmte omgezet. Deze kooktoestellen zijn goedkoop, maar niet erg efficiënt. De kookplaat moet namelijk ook opgewarmd worden. En dan moet de kookplaat ook nog de pan precies raken, anders moet de warmte door een laagje stilstaande lucht reizen. Ook wordt de kookplaat gloeiend heet.
Een slimmere, en veel veiliger manier van koken, is met een inductiekookplaat. Inductie betekent, dat een wisselend magnetisch veld in de kookplaat een elektrische stroom opwekt (induceert) in een geleider. Die geleider in dit geval, is de dikke bodem van een inductiepan. In die dikke bodem ontstaan elektrische wervelstromen, die door de weerstand warmte opwekken. Daardoor wordt de pan heet en blijft de kookplaat koel. Deze methode is heel efficiënt, omdat zo alleen de pan wordt verhit. Bijna alle energie, rond de 80%, komt in het voedsel terecht.
Welke manier van koken is het beste voor mij?
Moet je echt op de centjes letten, heb je geen zonnepaneel en verwarm je de keuken niet? Dan is koken op gas het goedkoopst. Dit geeft ook het meeste het oergevoel. 2 miljoen jaar van menselijke evolutie krijg je er niet zomaar uit. Vlammen maken gelukkig.
Als je liever in een warme keuken kookt en let je meer op je gezondheid? Dan heeft elektrisch koken de voorkeur. Hiervoor kan je het beste kiezen voor inductiekoken. Dit is veilig en het zuinigst. Zeker als je zonnepanelen hebt, want dan kan je overdag als de zon schijnt, gratis koken. Dus dit is in de meeste gevallen de slimste keus.
