Doemprofeten en andere aanhangers van de eindige aardetheorie maken ons keer op keer wijs dat de aarde zoals wij die kennen op instorten staat. In werkelijkheid gaat het met de aarde en mensheid nog nooit zo goed als nu, en is er geen werkelijke schaarste.
Westerse economie draait om schaarste
Ons huidige economische systeem draait om schaarste. Er is een vraag en een beperkt aanbod, leerde je tijdens economie op de middelbare school. Alles wat schaars is, heeft een prijs. Hoe schaarser, hoe hoger deze prijs. Daarom is bijvoorbeeld goud duurder dan lucht. Dit terwijl we prima zonder goud kunnen, maar ongeveer 5 minuten zonder lucht. Vaak is het nuttig om de wereld te bekijken vanaf natuurkundig oogpunt. Want de enige wetten waarmee je echt niet kan spotten, zijn de natuurwetten. De rest is allemaal bedacht door mensen. Zoals de economische wet, die om schaarste draait.
De wereld van overvloed om ons heen
Alle materiële dingen om ons heen bestaan uit atomen. Atomen zijn vrijwel onvernietigbare bolletjes, die alleen door kernreacties kunnen veranderen. Dat wil zeggen dat de atomen die op dit moment op aarde bestaan, dezelfde atomen zijn die er 4,5 miljard jaar geleden, toen de aarde een roodgloeiende bol lava was, ook waren. Er is geen enkel verschil tussen de atomen toen en de atomen nu. Behalve dat enkele radioactieve atomen vervallen zijn en dat de atomen nu op een wat andere manier aan elkaar zijn geplakt dan bij het ontstaan van de aarde.
Dit geldt ook voor de energiebronnen op aarde. Verreweg de grootste energiebron op aarde is de zon. De zon is sinds het ontstaan van de aarde alleen nog maar harder gaan schijnen. Weliswaar neemt de natuurlijke radioactiviteit op aarde gestadig af, en koelt de aarde daarom af, maar de hoeveelheid zonlicht neemt alleen maar toe. Ook levert deze natuurlijke radioactiviteit en de afkoeling van de aarde in totaal maar 0,2% van alle energie op aarde. De rest, 99,8%, is afkomstig van de zon.
We kunnen alles wat we willen maken door atomen op een andere manier aan elkaar te plakken. De atomen liggen gewoon voor het grijpen. We hoeven ze alleen maar te sorteren en op een andere manier aan elkaar te plakken.
“Schaars” edelmetaal helemaal niet schaars
Om een concreet voorbeeld te geven: één van de meest schaarse chemische elementen op aarde is het edelmetaal rhodium. Bij het schrijven van dit artikel ligt de prijs rond de € 8000 per troy ounce. Een kilo rodium in je broekzak, ongeveer zo groot als een fikse golfbal, is dus rond de 2,5 ton waard. Voldoende om een huis te kopen.
Toch is rodium in absolute zin niet schaars. Als je een kubus van 10 × 10 × 10 meter uit de aardkorst zou hakken en hier alle rodiumatomen uit zou halen, 1 op de 1,5 miljard atomen, zou je hier toch nog 2 gram rhodium uit kunnen halen. In ijzermeteorieten, waarvan er behoorlijk veel zijn in het zonnestelsel, is de concentratie rhodium zelfs meer dan duizend keer zo hoog: 2 op de miljoen. Gemiddeld. Met voldoende energie, en die is er in de vorm van zonlicht, kan je alle atomen uit de omgeving vissen die je nodig hebt, en letterlijk oneindig hergebruiken. Want er zijn alleen al op aarde ontelbaar veel atomen, laat staan in de rest van het zonnestelsel.
Kunstmatige schaarste door patenten
Waarom is er dan toch nog zo veel schaarste? Dat heeft voor een groot deel te maken met de dingen die (nog) wel schaars zijn, zoals menselijke arbeid en die aan machines, waarmee we energie kunnen verzamelen (zoals zonnepanelen en kerncentrales), atomen kunnen verzamelen (mijnbouw), sorteren (raffinage) en op een andere manier aan elkaar kunnen plakken (fabricage).
Maar een steeds groter deel van de kostprijs gaat hem zitten in de kosten voor patenten en ander intellectueel eigendom. Kunstmatige schaarste dus. Heel duidelijk zie je dat bijvoorbeeld bij veel medicijnen. Behandeling van een zeldzame form van hemofilie kost bijvoorbeeld maar liefst 3,5 miljoen dollar per dosis. Deze vorm van geld verdienen over de rug van zieken is voor een fatsoenlijk mens zonder meer weerzinwekkend. Vooral als je bedenkt dat het medische onderzoek door ons, de bevolking, wordt betaald.
Maar het is slechts een symptoom van de diepere dingen die mis zijn in onze maatschappij. Namelijk, het opdrijven van de kostprijs door kunstmatige schaarste te creëren. De vraag is of we dat moeten willen. Persoonlijk denk ik van niet. Mijns inziens is armoede geen natuurverschijnsel maar een misdrijf tegen de menselijkheid en moeten we er alles aan doen om armoede de wereld uit te helpen.
